Η δίαιτα (η διατροφή μας δηλαδή) είναι ένας τρόπος για να χάσουμε βάρος (ή να πάρουμε, ανάλογα με την περίπτωση) και να βελτιώσουμε την υγεία μας. Κάθε χρόνο ξεπηδούν νέες δίαιτες που υπόσχονται θεαματικά αποτελέσματα, χωρίς κόπο, χωρίς καμία δυσκολία. Παρουσιάζουν, μάλιστα, φωτογραφίες ανθρώπων που δεν γνωρίζουμε που έχασαν 10, 15, 20 κιλά, εύκολα και γρήγορα και κράτησαν το νέο βάρος τους για πάντα.
Ας δούμε πρώτα κάποιες από τις επικρατέστερες δίαιτες που κυκλοφορούν αυτή την εποχή στην «αγορά».
Ξεκινάμε με την παραδοσιακή δίαιτα των θερμίδων που υπάρχει εδώ και δεκαετίες με το ένα ή το άλλο όνομα και έχει δοκιμαστεί από εκατομμύρια ανθρώπους στο διάστημα αυτό. Συνεχίζουμε με τον επόμενο «γίγαντα» του χώρου, την δίαιτα Άτκινς που δημιουργήθηκε το 1970 και συνεχίζει ακάθεκτη μέχρι και σήμερα. Παραλείποντας αρκετές στο σημείο αυτό, ας δούμε και τις πιο πρόσφατες όπως την Ντούκαν, την δίαιτα των 3 φάσεων, των μονάδων, τις μονοφαγικές, την κετογονική, την διαλειμματική δίαιτα και τις διάφορες δίαιτες αποτοξίνωσης.
Οι περισσότεροι από εμάς πάμε από την μια δίαιτα στην άλλη και, κατά κανόνα, πάμε από την ελπίδα στην απογοήτευση. Κάθε φορά που μαθαίνουμε για ένα νέο πρόγραμμα δίαιτας ή για κάποια παραλλαγή, οι ελπίδες μας αναπτερώνονται και πιστεύουμε ότι αυτή την φορά θα πετύχουμε τον στόχο μας. Μάταια όμως.
Τί κάνουμε όλοι εμείς λάθος και το πληρώνουμε τόσο ακριβά; Πριν αναλύσουμε τους λόγους που μας οδηγούν στην επιτυχία ή την αποτυχία, ας δούμε ποιοί είναι οι παράγοντες που μας ωθούν στην επιλογή διατροφής.
Πως καθορίζονται οι διατροφικές μας επιλογές
Σχετική μελέτη που διενεργήθηκε το 2005 έδειξε ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες που επηρεάζουν την διατροφή μας πολύ πριν εμείς επιλέξουμε κάτι άλλο. Οι παράγοντες αυτοί φανερώνουν πόσο δύσκολο είναι να ξεφύγει κάποιος από διατροφικά μοντέλα που καθορίζονται από εξωγενείς παράγοντες και πόσο μικρό έλεγχο έχουμε πάνω σε αυτούς.
- Βιολογικοί παράγοντες (όρεξη, γεύση, υγεία …)
Πολλές φορές βρισκόμαστε αντιμέτωποι με βουλιμία λόγω διαταραχών στην γενικότερη υγεία μας. Σημαντικό ρόλο παίζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, η ινσουλίνη, η κορτιζόλη και άλλες ορμόνες. - Τρόπος ζωής (καθιστική και αγχώδης ζωή, έλλειψη χρόνου για μαγείρεμα, οικονομική κατάσταση, ψυχολογική κατάσταση …)
Συχνά, οι επιλογές μας για μια υγιεινή διατροφή φαίνεται να είναι περιορισμένες λόγω έλλειψης χρόνου, διάθεσης ή οικονομικών πόρων. Επιπλέον, η ψυχολογική μας κατάσταση παίζει καθοριστικό ρόλο. - Οι κακές συνήθειες
Τις περισσότερες φορές τρώμε από αμηχανία ή από συνήθεια, χωρίς να το καλοσκεφτούμε. Τις περιπτώσεις αυτές οι επιλογές μας είναι εντελώς ακατάλληλες και σαν στόχο έχουν να μας τονώσουν το ηθικό, δίνοντάς μας έντονη γεύση ή/και άρωμα. Τέτοιες τροφές είναι, κατά κανόνα, επεξεργασμένες, πλούσιες σε αλάτι, λιπαρά ή ζάχαρη. Εναλλακτικά τρόφιμα υπάρχουν πολλά, εμείς πρέπει να αλλάξουμε επιλογές και να διαμορφώσουμε νέες συνήθειες. - Εκπαίδευση και γνώσεις (γύρω από την διατροφή και τις επιπτώσεις της)
Η απουσία ή η πληθώρα πληροφοριών γύρω από τον τομέα της διατροφής μπορεί να μας οδηγήσουν σε λανθασμένες επιλογές, επιζήμιες για την υγεία μας. - Κοινωνικοί παράγοντες (έθιμα, θρησκεία, χώρα και περιοχή που ζούμε, οικογένεια, άλλες κοινωνικές υποχρεώσεις, χαρακτήρας και προτεραιότητες της ζωής …)
Ειδικά στην Ελλάδα που οι οικογενειακοί δεσμοί είναι τόσο στενοί, οι συνήθειες και τα έθιμα δυσκολεύουν πολύ στην τήρηση κάποιου προγράμματος διατροφής. Οι συχνές παρέες με τα βραδινά γεύματα και ποτά κάνουν πολύ δύσκολη οποιαδήποτε απόπειρα για αδυνάτισμα.
Για να αποφασίσει κάποιος να ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο διατροφικό μοντέλο, πρέπει κυριολεκτικά να παλέψει με τον καθένα από τους παραπάνω παράγοντες χωριστά. Πρέπει να υπερισχύσει της πείνας του, του μυαλού του που του λέει πως πρέπει να εγκαταλείψει, των φίλων και συγγενών που πιθανά να αποδοκιμάζουν τις προσπάθειές του, των συνηθειών του που εδώ και δεκαετίες έχουν παγιώσει άλλους τρόπους διατροφής, της γευστικής του παλέτας που ζητάει διαρκώς τα πλέον ακατάλληλα τρόφιμα, των κοινωνικών του υποχρεώσεων και του τεράστιου όγκου πληροφοριών που ενημερώνουν καθημερινά για νέες και επιτυχημένες δίαιτες. Είναι ένας δύσκολος δρόμος που ελάχιστοι καταφέρνουν να ολοκληρώσουν. Επιτυγχάνουν μόνο όσοι είναι αποφασισμένοι.
Πως επιλέγουμε δίαιτα
Ενδιαφέρον έχει ο τρόπος που επιλέγουμε κάποιο πρόγραμμα διατροφής. Ας εξετάσουμε, λοιπόν, πως και από πού ένας άνθρωπος της εποχής μας μαθαίνει για τα εκάστοτε νέα διατροφικά προγράμματα και πως κάνει την επιλογή του.
Γρήγορα διαπιστώνουμε ότι τεράστια επιρροή ασκούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, δηλαδή περιοδικά, τηλεόραση και ίντερνετ. Για τις μεγαλύτερες ηλικίες τα περιοδικά και η τηλεόραση διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις επιλογές τους. Οι νεότεροι αντλούν πληροφορίες σχεδόν αποκλειστικά από το ίντερνετ.
Σε κάθε περίπτωση, εντυπωσιακά περιοδικά (σε χαρτί ή ηλεκτρονικά) με εξίσου εντυπωσιακά μοντέλα υπόσχονται το επόμενο διατροφικό θαύμα για τον καθένα μας χωριστά. Δεν έχει σημασία ποιά είναι η ηλικία μας, το φύλο μας, οι συνήθειές μας, η γενικότερη υγεία μας, έχουν πάντα την λύση. Η υπόσχεση είναι πάντα η ίδια: καλλίγραμμο σώμα και υγιές, με νόστιμη διατροφή και απώλεια κιλών σε ελάχιστο χρόνο.
Σε όλο αυτό το πακέτο, ας προσθέσουμε φίλους και γνωστούς που δοκίμασαν και εκείνοι με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Πως να αντισταθεί κανείς άραγε;
Το «κλειδί» για μια αποτελεσματική δίαιτα
Ξέρουμε πλέον ότι μια, οποιαδήποτε, δίαιτα μπορεί να φέρει αποτέλεσμα για κάποιους ανθρώπους και παταγώδη αποτυχία για κάποιους άλλους. Εκτός από την επερχόμενη απογοήτευση, στην πλειονότητα των περιπτώσεων παρατηρείται αύξηση του σωματικού βάρους. Ακόμα και για εκείνους που βλέπουν τις προσπάθειές τους να ανταμείβονται με ταχύτατη απώλεια των περιττών κιλών, η κατάσταση δεν είναι και τόσο ειδυλλιακή και το τίμημα είναι αρκετά υψηλό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι γιατροί επιμένουν ότι απώλεια βάρους μεγαλύτερη από 1 κιλό την εβδομάδα είναι επικίνδυνη για την υγεία μας και τα αποτελέσματα θα φανούν αρκετά χρόνια μετά.
Το να επιλέξουμε δίαιτα από κάποιο blog, περιοδικό ή από εκπομπή της τηλεόρασης είναι σαν να προσπαθούμε να επισκευάσουμε το αυτοκίνητό μας ρωτώντας τον κρεοπώλη ή τον μανάβη της γειτονιάς. Υπάρχουν κάποιες πιθανότητες επιτυχίας, είναι όμως αμελητέες. Και ενώ στο παράδειγμα του αυτοκινήτου ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι ξεκάθαρος, σε ότι έχει να κάνει με την υγεία μας τα πράγματα περιπλέκονται. Γνωστοί και άγνωστοι, όλοι έχουν γνώμη! Οι επιπτώσεις των πειραμάτων είναι όμως όλες δικές μας.
Οι μόνοι άνθρωποι που μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην επίλυση του προβλήματος είναι ο επαγγελματίας διαιτολόγος και πάντα σε συνεργασία με τον γιατρό μας που γνωρίζει αναλυτικά τα προβλήματα υγείας που μας ακολουθούν. Η συμμετοχή τους είναι τόσο απαραίτητη που, όχι μόνο εγγυάται το θετικό αποτέλεσμα αλλά και την βελτίωση της κατάστασης της υγείας μας σε κάθε επίπεδο. Το λεπτομερές ιατρικό ιστορικό που θα μας ζητηθεί, σε συνδυασμό με κάποιες εξετάσεις (διαφορετικές για τον καθένα) διαγράφουν με λεπτομέρεια το ιατρικό προφίλ μας, τις συνήθειές μας και τις αδυναμίες μας.
Η τακτική ενημέρωση και η συνεχής επίβλεψη του διαιτολόγου είναι εξίσου απαραίτητες για τον επαναπροσδιορισμό του διατροφικού προγράμματος που θα ακολουθήσουμε, με βάση τα εκάστοτε αποτελέσματα. Θέλουμε δίαιτα με ποικιλία τροφών, με αρκετές εναλλαγές που δεν θα μας κουράσει σε βάθος χρόνου. Επιζητούμε να νιώθουμε ευχάριστα και να μην θεωρούμε τα γεύματά μας αγγαρεία. Στόχος μας είναι να αλλάξουμε διατροφικές συνήθειες, αποκλείοντας από το τραπέζι μας επεξεργασμένα και άλλα επικίνδυνα τρόφιμα. Θέλουμε να μάθουμε να τρώμε σωστά και να είμαστε ευχαριστημένοι με τις επιλογές μας.
Online δίαιτες, πόσο αποτελεσματικές είναι;
Και για όσους δεν έχουν τον χρόνο (ή την διάθεση) να περιμένουν σε κάποιο διαιτολογικό κέντρο, οι online διαιτολόγοι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους διαδικτυακά. Το ίντερνετ συμβάλλει στην διεκπεραίωση υπηρεσιών διαιτολογίας χωρίς την ζωντανή παρουσία των συμμετεχόντων. Τα ιατρικά έγγραφα μεταφέρονται online, με email, viber, whatsapp ή οποιαδήποτε άλλη πλατφόρμα επιθυμεί ο πελάτης.
Ο διαιτολόγος μπορεί να έχει άριστη οπτική επαφή με τον πελάτη του όποτε το ζητήσει. Απαραίτητο είναι ένα smartphone ή μια κάμερα στον υπολογιστή σας. Η μέθοδος αυτή δεν υστερεί σε τίποτα από την παραδοσιακή επίσκεψη στο ιατρείο, αντίθετα, κάνει πιο πρόθυμο τον ενδιαφερόμενο να συμμετέχει, ακόμα και όταν ο χρόνος του είναι αυστηρά περιορισμένος.
Συμπέρασμα
Η δίαιτα είναι επιστήμη και όχι κάτι που επιλέγουμε από περιοδικά μόδας. Αν επιδιώκουμε να πετύχουμε τον στόχο μας, καλό είναι να δούμε το θέμα της διατροφής με την σοβαρότητα που του αρμόζει. Είναι ο γρηγορότερος και σωστότερος τρόπος να φτάσουμε στον τελικό μας προορισμό, χωρίς περιττές θυσίες και ακατάλληλα δραστικά μέτρα. Αφήστε την δίαιτα στους επαγγελματίες του είδους.
